Niespecyficzny ból odcinka lędźwiowego blog

Jak zdiagnozować niespecyficzny ból odcinka lędźwiowego w 3 krokach!

Problemy bólowe odcinka lędźwiowego są istną zmorą naszych czasów i dzień w gabinecie bez choćby jednego przypadku Low Back Pain (LBP), wydaje się być dniem straconym. Można stwierdzić, że w życiu oprócz śmierci i podatków, swego rodzaju pewnikiem jest również doświadczenie bólu lędźwiowego 😅

Nie piszę tego, by stygmatyzować osoby, które to przeczytają, ale by zwrócić uwagę na to, że dolegliwości tego typu nie musimy utożsamiać z faktem, że w naszym ciele coś się zepsuło, albo, że nasz kręgosłup jest słaby i podatny na uszkodzenia. Poruszam ten temat, by zwrócić uwagę na to, że nie leczymy w naszych gabinetach bólu lędźwiowego, a pacjentów 🤗

Standardowe pytanie: dlaczego boli?

Świadomość na temat zjawiska LBP jest wciąż bardzo ograniczona i nasi pacjenci większość tego typu dolegliwości utożsamiają z przepuklinami dysków i zwyrodnieniami innych elementów tworzących kolumnę kręgosłupa. Nie jest to takie proste, bo dolegliwości odcinka lędźwiowego przejawiają złożoną patogenezę i bardzo rzadko możemy stwierdzić, że ból, którego doświadcza pacjent jest wynikiem uszkodzenia dysku, podrażnienia stawu międzywyrostkowego, konkretnego więzadła czy też mięśnia. Z tego tytułu, ponad 90% dolegliwości bólowych odcinka lędźwiowego określa się jako niespecyficzne (z ang. Non specific low back pain – NSLBP). 

Co ten termin oznacza dla nas fizjoterapeutów, a czym się może okazać podczas spotkania z pacjentem?

Niespecyficzny ból odcinka lędźwiowego w Twoim gabinecie

NSLBP z perspektywy terapeutycznej może prowadzić do bardzo mylnych i czasem wręcz niebezpiecznych wniosków. Bywa tak, że gdy słyszymy, że dolegliwości pacjenta mają charakter niespecyficzny, to zakładamy, że postępowanie terapeutyczne też może być dowolnie dobrane. Rozleniwia nas fakt, że skoro nie możemy określić konkretnego wycinka tkanki jako winowajcy dolegliwości, to zasadniczo terapia może się opierać na dowolnych założeniach. Przecież jak ból jest niespecyficzny, to terapia też może być niespecyficzna i nie trzeba jej specjalnie planować. To taki nomenklaturowy ślepy zaułek, bo aktualne wytyczne leczenia LBP przedstawiają nam przecież algorytmy postępowania. 

Niespecyficzny ból lędźwiowy nie jest enigmą, którą musimy rozszyfrować w najdrobniejszych szczegółach. Samo określenie bardzo dużo nam mówi o sytuacji pacjenta [1]:

– NSLBP to zwykle dolegliwości pochodzenia mięśniowo-szkieletowego

– w przypadku NSLBP nie rekomenduje się wykonywania badań obrazowych

– większość przypadków NSLBP ulega remisji do 6 tygodni od momentu rozpoczęcia

– bez zmiany czynników predysponujących, ryzyko nawrotu jest bardzo wysokie (wskaźnik nawrotów sięga 60%)

Jak zdiagnozować niespecyficzny ból odcinka lędźwiowego?

NSLBP jest diagnozą z wykluczenia, czyli zanim ją postawisz powinieneś [2]:

1) pozakręgosłupowe pochodzenie bólu, np. rzutowany ból trzewny, infekcja

2) Wykluczyć poważne patologie dotyczące samego kręgosłupa, np. złamanie

3) Wykluczyć podrażnienie lub uszkodzenie tkanki nerwowej (ból korzeniowy, radikulopatia)

By spełnić powyższe punkty, wystarczy oprzeć się na wnikliwym wywiadzie i historii chorobowej, dodając kilka wniosków z podstawowego badania fizykalnego.

Jeśli w ramach diagnostyki pacjenta spełnisz punkty 1-3, to z dużym prawdopodobieństwem masz do czynienia z NSLBP.

Co dalej?

Warto wziąć pod uwagę, że niespecyficzny ból odcinka lędźwiowego nie oznacz, że:

– skoro nie znalazłeś specyficznej tkanki będącej źródłem problemu pacjenta, to ból jest tylko w jego głowie

– otrzymałeś przyzwolenie, by zakładać, że forma i plan terapii jest bez znaczenia

– skoro nie możesz specyficznie określić źródła bólu, to nie możesz skutecznie pomóc pacjentowi

Mając to na uwadze, spróbuj ustalić jakie czynniki predysponujące pacjenta do wystąpienia LBP odnajdujesz w wywiadzie. Podejdź do tematu wielopłaszczyznowo i nie zapomnij porozmawiać z pacjentem o jego wiedzy, przekonaniach na temat własnego problemu i największych obawach i wątpliwościach, które mu towarzyszą. Tego typu kwestie mogą ukierunkować Cię w terapii, której skuteczność niekoniecznie jest zdominowana przez to jakiego bodźca manualnego czy ćwiczeniowego użyjesz. 

Jeśli rozmowa z pacjentem na takie tematy nie jest Twoją mocną stroną to możesz się posiłkować różnorodnymi kwestionariuszami oceny, które pomogą Ci ustalić złożoność problemu i stopień niepełnosprawności pacjenta w ramach aktualnego epizodu bólowego. Przykładami mogą być kwestionariusze STarT Back czy Orebro [3]

Niespecyficzny ból, ale konkretne postępowanie

Gdy nie możemy się kierować specyficznymi elementami w diagnostyce, musimy być prowadzeni przez osobę, która do nas trafiła. Zatem musimy nieco lepiej zrozumieć z kim mamy do czynienia i jak środowisko tej osoby determinuje jej aktualny stan zdrowia. Czy Twój pacjent wykazuje spore obciążenie czynnikami środowiskowymi? Czy problem bólowy determinuje istotne deficyty, obawy i ograniczenia? Odpowiedzi na te pytania pozwolą Ci ustalić rokowania. 

Pacjenci z niewielką niepełnosprawnością i dobrymi strategiami radzenia sobie z bólem z dużym prawdopodobieństwem nie będą potrzebowały długotrwałej i intensywnej pomocy z Twojej strony. Z kolei osoby mocno obciążone, z istotną katastrofifacją problemu, kinezjofobią czy dużym obciążeniem środowiskowym, mogą wymagać dodatkowego wspomagania ze strony psychoterapeuty/psychiatry, dietetyka czy innego specjalisty, które wspomoże modulację bólu i uzupełni proces terapii.

Na bazie poniższego diagramu możesz namacalnie zobaczyć, że terapia pacjenta z NSLBP może mieć bardzo konkretną strukturę. Nie ma tu co prawda gotowych przepisów i listy technik do wykonania czy ćwiczeń do zalecenia. Te będziesz musiał dobrać indywidualnie, ale spróbuj to zrobić w oparciu o zrozumienie czynników zaangażowanych w problem Twojego pacjenta.

Jak pacjent reaguje na diagnozę NSLBP?

I na koniec jeszcze jedna ważna rzecz! 

NSLBP z perspektywy pacjenta budzi zwykle wiele obaw. Zderzenie tego określenia z pacjentem, może się okazać problematyczne. Pacjent słysząc diagnozę niespecyficzny ból odcinka lędźwiowego, pozostaje z przekonaniem, że nie wiemy co mu dolega. Nie tworzy to środowiska do prowadzenia terapii, w którym pacjent czuje się bezpiecznie.

Równanie w głowie pacjenta jest proste:

Edukuj pacjenta i buduj świadomość tego, że jest wiele strategii, w ramach których, to on sam może poradzić sobie z bólem. Nie uzależniaj pacjenta od swojej terapii. Bądź w jej przebiegu swego rodzaju przewodnikiem.

Powiązane artykuły

Staw skokowy – 5 kroków skutecznego i bezpiecznego badania

Skręcony staw skokowy to najczęstsza kontuzja, z którą pacjenci trafiają na Szpitalny Oddział Ratunkowy (SOR). Dlatego też w ostatnich latach klinicyści dążą do stworzenia standardów badania pacjentów oraz protokołu terapii, który możemy podeprzeć rzetelnymi wynikami badań. Choć brakuje jednoznacznych wytycznych to spróbuję dziś przytoczyć kilka istotnych doniesień, które okażą się pomocne w tworzeniu protokołu postępowania. Przedstawię je poniżej w formie listy, a następnie rozwinę wybrane podpunkty. Zostań ze mną do końca, bo z tego artykułu dowiesz się jakie kroki przedsięwziąć na starcie w postępowaniu z ostrym urazem stawu skokowego.

Kinezjologia stosowana przez pryzmat triady zdrowia

Jeśli interesujesz się kinezjologią, to z pewnością słyszałeś o czymś takim, jak triada zdrowia. Jeśli jednak nie było Ci dane się z nią wcześniej zapoznać, pozwól że zorganizuję Wam małe randez-vous. Ale pokoleń … Zanim przejdziemy do omawiania koncepcji samej triady, dobrze jest zrozumieć czym jest ból i jaka jest różnica pomiędzy nim, a nocycepcją. Dzięki temu nasz obraz zaburzeń w różnych sferach ludzkiego funkcjonowania nabierze większej głębi barw.

Ból i jego liczne oblicza

Ból to zjawisko, z którym zmagamy się każdego dnia. Nawet jeśli nie jako osoby bezpośrednio zaangażowane (czego Tobie i sobie życzę) to w sposób pośredni, przyjmując pacjentów przejawiających różnorodne problemy związane z percepcją bólu. Dziś chciałbym Ci pokazać różnorodne oblicza bólu. Zwrócę przy tym Twoją uwagę na fakt, że percepcja bólu jest mechanizmem bardzo złożonym. Mimo, że nocycepcja opiera się o proste odruchy angażujące różne piętra obwodowego i ośrodkowego układu nerwowego, to sama percepcja bólu i analiza informacji nocyceptywnej to proces mocno skomplikowany.

Sensytyzacja obwodowa – jak bardzo wrażliwe są Twoje nerwy?!

W ostatnim artykule zwróciłem Twoją uwagę na system interoceptywny. Wskazałem Ci ciekawy układ, który informuje nas stale o jakości naszych tkanek. Ma on olbrzymie znaczenie informacyjne dla naszego rdzenia kręgowego! Dlatego też dzisiaj dowiemy się, co i w jaki sposób aktywuje kaskadę informacji z włókien cienkich (system interoceptywny). Sprawdzimy przy tym jak bardzo wrażliwe są nasze nerwy. Przed Tobą SENSYTYZACJA OBWODOWA, bo tak w neurofizjologii określa się uwrażliwienie włókien czuciowych.

Komentarze